22 maja.
ŻYWOT Św. PIOTRA CELESTYNA, PAPIEŻA PIĄTEGO
pisany od Piotra Alinka, kardynała kameraceńskiego (Surins Tont. 3.-
Anion. 3 p. TU. 20 cap. 8). — Żył około roku Pańskiego 1270.


Piotr z Abruku Apulji, ziemi włoskiej, rodziców miał ubo-
gich, tylko cnotą a bogobojnością zacnych. Ojciec jego Auges
lerus, matka Marja, jako Jakób patrjarcha mając synów dwu-
nastu, bojaźni ich Bożej nauczali, a tego Piotra osobliwie miłując
I o nim sobie z młodości wiele dobrego tusząc, do szkoły go
na naukę dali, innych braci do robót obracając. Matka, rychło
owdowiałą będąc, wielką w nim pociechę miała, pomnąc,
gdy się urodził, jakoby go w nabożnym zakonnym ubiorze wi-
działa. Skoro miał sześć lat, już mówił matce: Pani matko,
chcę ja być dobrym sługą Bożym. Czart go chciał ze szkoły
wyrwać i od nauki odwieść przez jednego czarnoksiężnika
i wieszczka, mówiąc: Innego syna daj do szkoły, a na tego
pieniędzy nie trać, bo ten oto umrze. Ale ona widząc we śnie
męża swego, który jej za to, iż go w szkole miała, dziękował,
wyjąć go żadną miarą z nauki nie chciała. Pacholęciem mło-
dem będąc, miewał wielkie od Pana Boga i anielskie już po-
ciechy, gdy psałterz mówił a na modlitwie bywał, którzy go
i przez sen, gdy sobie co dziecinnego począł, karali. Był mło-
dzieniec on bardzo cichy, prosty, czysty, matka go do służby
Bożej i nadziei w Bogu przyprawowała, i z nim wiele rzeczy
U Pana Boga upraszała.
Pragnął Piotr święty z młodości ze światem się pożegnać,
żeby na pustem miejscu mógł się uchronić zabaw życia pospo-
litego, a wolne myśli swe w Pana Boga swego obrócić i wlepić,
ale przyjść ku temu nie mógł, aż gdy miał lat dwadzieścia.
I namówił z sobą jednego rówieśnika swego, mówiąc: Wy-
nijdźmy z ojczyzny, opuśćmy rodziców i świeckie nadzieje
i zabawy, nago za nagim Chrystusem pójdźmy a szukajmy. so-
bie wolnego na puszczy miejsca, wszakże pierwej Rzym na-
wiedźmy a poradźmy się o życiu naszem. Namówił tak jednego,
ale ledwie dzień drogi z nim uszedłszy, opuścił go on towa-
rzysz, wracając się nazad. A Piotr, jako opoka mocna, rzekł:
Ty mnie opuszczasz, a Bóg mnie nie opuści. Będąc W drodze
tej a wiele nędzy na niej cierpiąc, dowiedział się na jednej
górze o pusłełniku i kwapił się do niego. Ale gdy miał już
wnijść do chałupki jego, Duch Boży go zatrzymał i oznajmił
ulu, iż on był obłudny sługa Boży, i wnijść do niego a zwie-
rzyć się mu z myśli swoich nie chciał. A na innej górze uka-
zał mu Pan Bóg jeden wielki kamień, pod którym sobie jamkę
małą uczynił, i tam w niej na chwale Bożej ustawicznej a mo-
dlitwie, jako młody żołnierz Chrystusóvv, trzy lata przeżył,
i djabeiskich pokus i złości w zupełnem zawżdy zwycięstwie
W Chrystusie, Bogu swym, doznał. Potem do Rzymu szedł,
i jako był w nauce niepośledni, za radą innych, pierwej klery-
kiem i potem po stopniach kapłanem zostałą. Z Rzymu wy-
szedłszy a pustyni jeszcze pragnąc, w górze Moronis skałę
jedną wydrążoną znalazł, którą sobie na mieszkanie obrał.
Z niej wielki wąż wylazłszy, miejsca mu ustąpił i gościa uczcił.
W tej skale pięć lat przemieszkał, i wielkie tam sobie
dary Boskie i światłość cnót doskonałych w bogomyślności
zjednał. Chodził codzień do bliskiego kościoła i ofiary nieogar-
nionych tajemnic z wielkiem nabożeństwem i bojaźnią ózynił.
A ukarzając się im dalej tem więcej Panu Bogu, i czyniąc się
bardzo grzesznym, przyszła mu ta myśl, iż był niegodnym
sprawować Przenajświętszą Ofiarę Mszy przedziwnej, a żeby
lepiej było, naśladując Pawła pustelnika i Antoniego i Bene-
dykta, tak wielkiego urzędu kapłańskiego zaniechać a w pu-
styni się więcej kochać. Z tej myśli nie mógł się wyprawić,
i umyślił iść do Rzymu a o to się radzić. Ale nocy tej, po
której wynijść miał, ukazał mu się jeden opat, który go był
W zakonne szaty oblókł i radził mu, aby Mszy ś. sprawować
nie przestawał. Toż mu jego spowiednik, gdy się z nim o tem
rozmówił, czynić kazał.
Z tego wątpienia wyszedłszy, wpadł w drugie około same
pokusy cielesnej i zmazania niechcianego, jeśli się w ten dzień
godzi Przenajświętszą Mszę mieć, gdy człowiek jest nagabany_
Radził się z tern innych zakonników, ale jedni tak mówili,
drudzy owak. I będąc na myśli rozerwanym, od samego Pana
Boga miał naukę przez sen z takiego podobieństwa. Ciała
nasze jest jako osioł, a dusza rozumna jako pan jego; a iż
osioł ten ma wrodzone swe nieczystości, nie przeto dusza, która
na nie nie zezwala, odstąpić ma duchownych swoich obroków.
Tą nauką wątpienia swoje rozprawił a Mszy świętej nie zanie-
chywał Przemieszkawszy pięć lat w onej puszczy morofiskiej,
pragnął jeszcze większego pokoju i pustyni głębszej, i zna-
lazłszy w górze Magilla skałę jedną, umyślił w niej mieszkać.
Już miał towarzyszów dwunastu, którzy mu onego żywota po-
magali i zgodnie z nim, wielce go miłując i ważąc, a żywot
jego naśladując, mieszkali; do których się wielu innych przy-
łączyło, którzy świat opuszczając, Piotra za wodza sobie i mi-
strza cnót wielkich obierali, i tam pobudowawszy cele i kaplicę,
Panu Bogu w duchu cierpliwości i ubóstwa służyli. Miejsce
ono Pan Bóg dziwnemi cudami uczcił. W święta słychać było
jakieś dzwony dziwnej wdzięczności, na których słuchanie nie-
tylko się dusza ochładzała, ale i chorzy niektórzy ozdrowieli.
Drugdy w onej kaplicy ich, anielskie śpiewania niewymownej
słodkości niektórzy słyszeli. Na ono miejsce często się burzyli
czarci, chcąc sługi Boże stamtąd wygnać; drugdy widomie
Z puszczy wychodząc, przewrócić wszystko budowanie chcieli;
drugdy larwami sprosnemi braci straszyli, tak iż wszyscy ucz-
niowie jego jednej nocy stamtąd przez bojaźń mało nie uciekli.
Me Piotr ś. próżne one nieprzyjacielskie usiłowania, na do-
świadczenie statku od Boga przypuszczone, rozegnał.
Był ten święty w modlitwie, w śpiewaniu godzin, w psal-
mach, w postach, w nocnem czuwaniu i podnoszeniu myśli do
Pana Boga nieprzerobiony. Mszę zawżdy w świtanie z wielką
skruchą odprawowat, i jeśli kiedy co zbywało czasu, pisał albo
księgi wiązał, albo braterskie suknie naprawował. Mięsa nigdy
nie jadł, wino rzadko pił, i to tak wodą przerzedzone, iż tylko
barwa winna na wodzie zostawała. Codzień pościł, okrom nier
dzieli, w piątek na chlebie i na wodzie przestawał, czterokroć
do roku wielkie posty po dni czterdzieści czynił. Czasu jednego
W zapalczywości ducha nabożeństwa, umyślił czterdzieści dni
postu w jednym dole na dziesięciu żemłach a ośmiu cebulach
odprawić, gdzie gdy dżdże i zimno uderzyło, szaty mu do ziemi
przymarzły, a on jednak trwał przez dwadzieścia dni, chwaląc
Pana Boga, a przy końcu onych dni czterdziestu, ludzie na-
bożni, którzy go zwykli byli nawiedzać i błogosławieństwo od
niego brać, tam go znaleźli, i napoły żywego z płaczem wy-
Tam w Muronie, czując się już starym, gdy się zamknąw-
szy w celi do śmierci przyprawował, dziwnem zrządzeniem
Boskiem na papiestwo obrany jest. Bo gdy dwa lata po Miko-
łaju czwartym wakowało, w Peruzu jeden kardynał zawołał:
Papieżem naszym jest Piotr z Muronu — wnet wszyscy po
dwuletniej niezgodzie zaraz się z podziwieniem zgodzili i jego
obrali. On gdy się tego dowiedział, z bratem jednym uciekał
i krył się jako mógł. Ale pochwycony, rad nie rad, na dosto-
jeństwo ono wsadzony jest. — człowiek wielce pokorny, który
Z tegoby się był drogo wykupić chciał. Z onego obrania ta-
kiego, Kościół Boży i lud wszystek Boży niewymownie był
uweselon, tak iż do jego celi dwaj królowie, sycylijski i wę-
gierski, przyjecbaii, którzy go z kardynałami i z wiek innych
książąt i panów na papiestwo prowadzili. Na tej drodze żadną
miarą na koniu siedzieć nie chciał, jedno na osiołku — nie
przez to, aby osobliwości w tem szukał, ale iż od swych zwy-
czajów pokornych oderwać się rychło nie dał. Było na co
patrzeć, gdy w takim tłumie panów i ludzi tak pokornie aż
do Akwili jechał. Chorych wielu, którzy do niego przystąpić
mogli, zdrowie odniosło, bo wielkie miał u ludzi o swej świąto-
bliwości rozumienie. A jeden syna chromego na nogi niosąc,
gdy się do papieża docisnąć nie mógł, na jego osiołka syna
wsadził i wnet go zdrowego i na nogach chodzącego oglądał.
W Akwili na papiestwo koronowany, imię Celesłynus
wziął. Nie zapomniał pokory na tak wielkim stanie; i uczy-
niwszy dwóch mnichów zakonu swego, z którymi w żywocie
zakonnym z początku żył, kardynałami, z ich towarzystwem
swoje nabożeństwo w pałacach papieskich prowadził. A po
pół roku, gdy widział, jaki to urząd trudny a wielki, i jaka
Z niego liczba Panu Bogu, poradziwszy się ludzi uczonych, iż
mógł z dobrem sumieniem papiestwo spuścić, w dzień świętej
Łucji zebrawszy kardynałów, z wielką pokorą infułę papieską.
pierścień i szatę z siebie zdejmując, papiestwo spuścił i wnet
do ich nóg jako im już poddany on pokorny Piotr przypadał.
O niewysławiona a rzadka na świecie cnota. Nie myślał ten
O wyniesieniu ubogiego domu swego i przyjaciół, ani o czci
świeckiej, o którą ludzie tak szyję łamią. Tego dnia, którego
papiestwo zdał, po Mszy swej chromego, który chodzić nie
mógł, jednem przeżegnaniem zleczył, na posromocenie tych,
którzy mówią, iż nie z pokory, ale z nikczemności swej pa-
piestwo opuścił. U ludzi świeckich, jako mówi ś. Ambroży,
ci za podłych a niskich poczytani są, którzy o cześć i o stawę
i o bogactwa żywota tego śmiertelnego nie dbają. Acz papie-
stwo rzeczą jest duchowną i urzędem Chrystusowym, ale ta
cześć u ludzi i przodkowanie, które z nim idzie, uwieść może,
iż się w tein podnieść kto i ukochać i czci pragnieniem po-
mazać serce swe może. Z wielkiej pychy pochodzi, kto się
na nie pnie albo go spuścić nie gotów, gdy rozumie, iż to
Z większym pożytkiem Kościoła Bożego być może. Smutno na
papiestwo jechał, a gdy od niego był wolny, z weselszą myślą
do komórki swej bieżał, niźli drugi, gdy na królestwo wjeżdża.
Ubóstwo i zatajenie i celę nad państwo i pałace i czci wszyst-
kiego świata przełożył.
Lecz na większą koronę cierpliwości swej, i w onej celi
osiedzieć się pokornie starzec i pokoju żadnego mieć nie mógł.
Bo papież Bonifacjus ósmy, po nim obrany, wątpiąc w to, iż
on prawdziwie papiestwa spuścić, chociaż sam chciał, nie mógł,
a żeby lud, który trzymał wiele o jego świątobliwości, za pa-
pieża go nie miał, gonić go kazał a do siebie przywieść. Prosił
pokornie postów papieskich, aby mu żyć w komórce jego do-
puścili, obiecując okrom braci swej, z nimi rozmów nie mieć.
To nie pomogło; przywieść go poniewolnie kazał. Święty Piotr
uciekał i krył się, biegając w starości swej po pustych górach
i lasach tylko z jednym bratem, gdzie go jedno oczy niosły,
ale się nigdzież zataić nie mógł. Już się i za morze puścić
chciał, ale go wiatry zaś do jegoi brzegu przyniosły, i u miasta
Westji pojmany jest. Król sycylijski za rozkazaniem papie-
skiem z wielką czcią do papieża go odsyłał. Tak się wielu
ludzi, którzy go przez oną drogę prowadzili, do niego zbiegało,
iż we dnie z nim jechać nie możono. I radziło mu wiele osób
zacnych, aby się papieżem zwał, ale on na to przyzwolić nigdy
nie chciał, i owszem mówił: I terazbym powtóre papiestwo
spuścił.
Przywiedziony do papieża, gdy blisko komory jego był
posadzony, cud jeden przezeń uczynił Pan Bóg, bo arcybiskupa
konsentyefiskiego, którego kamień tak morzył, iż mu już go-
towano pogrzeb, modlitwą swoją zleczył i prawie ożywił. Jednak
się do komórki swej wyprosić od papieża nie mógł, bo go do
ciasnego więzienia na zamek Fumonis dać kazał, tak iż żaden
człowiek do niego przyjść nie mógł; prosił tylko o dwóch braci
swoich, aby z nimi służbę Bożą i pacierze odprawować mógł.
Ale oni sobie w więzieniu wstęsknili, i schorzali będąc, wynijść
a drugich przysłać musieli; bo ciasne było ono więzienie, tak
iż tam musiał legać, gdzie i Mszę miał. Oną nędzę z wielką
cierpliwością znosił i mówił sobie: Komórki ci się i celi chciało.
otóż ją masz, czyńże, coś duszy swej winien. Ale różna da-
leko rzecz jest, samemu sobie więzienie zadać, a u drugiego
więźniem poniewolnie być. Wielka cierpliwość twoja i korona,
chwalebny Piotrze, a zwierciadło pokory od dawnych wieków
niesłychanej.
Dziesięć miesięcy w onem więzieniu trwając, w dzień
świąteczny po Mszy swej przyzwał straż, którą nad sobą miał,
i o bliskiem zejściu swem oznajmił, iż przed niedzielą Panu
Bogu ducha oddać miał. I wnet zachorzawszy, jedną tylko
kobierczyną pokryty leżąc, Olej święty dać sobie kazał. I po-
lecając się Panu Bogu a on psalm mówiąc: Latzdate Dominum
tle coelis, z ciałem się w sobotę rozstai a po zapłatę długiej
cierpliwości swej pobicia/. Papież Bonifacjus ciało jego z wielką
«czcią do kościoła, który byt nowo zbudował w Ferentynie,
biskupom i panom prowadzić i pogrześć rozkazał. Żołnierze,
którzy go strzegli, papieżowi powiadali, iż przed śmiercią jego
od piątku aż do godziny zejścia widzieli nade drzwiami ko-
mórki jego krzyż złoty na samym powietrzu wiszący, czem
pokazać chciał Pan Bóg, jako dla imienia Jego krzyż od mło-
dości aż do skonania ochotnie nosił, nigdy go nie składając.
żył lat sześćdziesiąt. Kanonizowany od Klemensa piątego,
roku 1313, na cześć Bogu w Trójcy jedynemu. Amen.